In veertig jaar is er geen donder gedaan aan taalachterstand.
Ik kwam een artikel tegen van mijzelf, geschreven in maart 1966. Ik schreef het naar aanleiding van een gepubliceerd onderzoek in het Algemeen Dagblad van februari 1966. Bij de Rotterdamse politie werden de sollicitanten getest op kennis van de Nederlandse taal. Van de 560 gegadigden vielen er direct 145 af, omdat ze nog niet eens een behoorlijke Nederlandse brief konden schrijven. De overigen moesten een simpel proefwerkje maken. Een sollicitant wilde zijn pozietzi verbeteren, een ander wilde graag zufur worden. Een 25 jarige jongeman met 6 jaar Marinedienst(!) viel op met een 1 voor zijn invuloefening Nederlandse woorden, een 4 voor zijn opstel en en een 3 voor taalgebruik. De spreekwoordenkennis bleek nauwelijks een test waard. Er was geen kennis. Men kan niet weten hoe een koe “verstand heeft” of, “een kalf uit de sloot haalt”. Dit soort – wel grappige, maar ook treurig stemmende – onzin. Dit was veertig jaar geleden. Als oorzaken werden vijf punten genoemd door experts – hotemetoten in goed Nederlands.
1. Te weinig aandacht voor taal onderricht op school. Geen land in Europa besteedt zo weinig lesuren aan de eigen taal…
2. De onderwijzers zijn niet meer van dezelfde kwaliteit als “voor de oorlog”. Er is meer behoefte aan onderwijzend personeel, waardoor de selectie minder streng is en het peil van leerlingen op de Kweekschool (= Pedagogische Academie) steeds lager komt te liggen…
3. De jeugd kent geen “taaltucht” meer. Niet verwonderlijk gezien het slechte voorbeeld van volwassenen. (Hij hep, hun hebben…op televisie en radio).
4. Een toenemend aantal scholieren uit de “eenvoudiger milieus” (sic) lijdt van huis uit aan taalarmoede…
5. Maatschappelijke veranderingen krijgen steeds meer vat op de schooljeugd…
Mijn vraag: wat is er vanderd? Er was toentertijd nog geen sprake van allochtoon of autochtoon, zwarte en witte scholen enz. Taalachterstand, taalarmoede, het zijn nu actuele onderwerpen. Actueel? Het wordt tijd dat onderwijzers en andere leerkrachten weer eens met de lat op de vingers slaan als leerlingen hun moedertaal verkrachten (nou ja, moeder… soms stiefmoeder dus).