Het Paard.

Het paard en de mens leven al heel lang samen. Er was een tijd waarin vrijwel niets volbracht kon worden zonder paard. Er was zelfs een tijd dat vroege milieuactivisten zich zorgen maakten over de vervuiling door paardenstront.
Goed, het paard dus.
Iedereen weet wat dit voor een soort dier is. Je kunt erop zitten, je kunt het laten trekken of hardlopen, laten springen of dansen, kortom het is een multifunctioneel zoogdier, zowel voor werk als hobby.
Het Paard echter bestaat niet. Er zijn allerlei soorten paarden, van Przewalski tot Arabier, er zijn ponies, dwergpaarden, oorlogspaarden, trekpaarden stamboekpaarden, Friese paarden, Belgische paarden en cowboypaarden, en ga maar door. Ik ben geen paardenkenner, hoewel ik op verschillende soorten heb mogen rijden, zelfs op een Arabier(paard) in rengalop over het strand van Tunesië, maar dit terzijde.
Als we over het paard spreken denken we te weten wat we bedoelen. Gewoon een paard. Zwart paard, wit paard, klein paard, stom paard, luxepaard… Allemaal voortgekomen uit het enige originele paard, laten we zeggen ‘Startpaard’van de paardenevolutie. We weten daar wel iets van; een diertje met het formaat van een kleine hond, drie tenen voor en tien tenen achter… Dit startpaard leefde ruim 50 miloen jaar geleden tijdens het eoceen in de bossen van Noord Amerika. Maar, de bossen verdwenen en werden steppen en het paardje raakte z’n tenen kwijt en moest z’n dieet wijzigen. Huidige paardachtigen (eques)leven op de steppen en eten gras, dat overigens pas 20 miljoen jaar terug in het Mioceen begon te groeien. Het paard is geëvolueerd tot hervivoor en hoefdier mrt snelle benen om de wolven op de steppen te ontlopen. De familie omvat tevens ezels, halfezels en zebra’s, een soort witte paarden met zwarte strepen.
Wat zo aardig is van die paardachtigen; ze discrimineren niet. Zet een racepaard met een dwergpaard in de wei en ze zijn meteen vrienden. Geldt ook voor een Arabier en een Belg. Paardachtigen zien er ook geen been in om de liefde te bedrijven met welk soort paar dan ook, al is het een ezelin.
Paardachtigen zijn kuddedieren, net als mensachtigen. Onze sterke verbondnheid vinden we terug in het dagelijks leven, in begrippen als paardenmiddel, paardengebit, paardenmop, paardenvlieg, paardenstaart en nog honderd andere. En we wedden op het verkeerde, spannen het achter de wagen en houden van de pk’s.
Ja, het paard is een van de oudste gedomesticeerde dieren. We leefden al met paarden zo’n 6000 jaar geleden,inderdaad, vrijwel tegelijkertijd met het ontstaan van de aarde en de mens. Hoewel dit niet zeker is. Want de evolutie van het paard begint eerder, ruim 50 miljoen jaar geleden, in Noord Amerika. Toen waren er nog geen mensachtigen, ook geen indianen die later zo verwant raakten met paarden. Maar wie ligt wakker van getallen. Het paard stierf in Amerika al uit voordat het daar bekend was, zo’n 8000 jaar geleden en de indianen kregen hun paarden pas in de 15e eeuw, van de Spanjaarden. Ik wil dus niet te diep ingaan op de ontstaangeschiedenis van paarden en mensen.
De eerst bekende mens, of dit nu Adam was of Lucy, werd bevriend met het paard vele duizenden jaren geleden. Dat is zeker. Maar in al die duizenden jaren hebben we niks geleerd van het paard. Zet een groep paarden op een veldje en ze worden vrienden, zet een groep mensen op een veldje en ze protesteren, maken ruzie en verwerpen elke andere kudde dan hun eigen kudde.
Niet toevallig schrijf ik dit tijdens de ‘stemming’ voor de volksvertegenwoordiging, waarbij alleen al in Nederland 37 kuddes het niet met elkaar eens zijn. Het was misschien handiger geweest als de paardachtigen hun hersens verder hadden ontikkeld, inplaats van de mensachtigen.

17 maart 2021
Christian